Ik heb lang gedacht dat egoïsme iets was dat ik kost wat kost moest vermijden. Net als de meesten van ons, groeide ik op met de boodschap dat het slecht was om het grootste stuk taart te pakken, een speeltje niet te delen, tijd voor mezelf te willen of simpelweg de aandacht te trekken. “Wees niet zo egoïstisch,” kreeg ik te horen en het gevolg hiervan was dat ik jarenlang geen antwoord had op de vraag: “En wat wil ik nu eigenlijk?”.
Ik leerde mijn verlangens te wantrouwen. Ik gooide ‘willen’ overboord en leunde volop in ‘moeten’. Ik plaatste anderen hun verlangens boven de mijne, vond dat anderen hun tijd primeerde over mijn tijd en wist niet goed wat aan te vangen als niemand me vertelde wat ik moest doen. Tegelijkertijd ging ik vruchteloos op zoek naar het vervullen van verlangens die ik geeneens echt kende. Ik verwarde liefde met verlangen en liep verloren in relaties.
Het klinkt misschien tegenstrijdig, maar egoïsme uitnodigen is de eerste stap in de richting van échte onzelfzuchtigheid en verbinding met anderen.
Je verlangen is de vijand niet
Anderen laten voorgaan, de regels netjes volgen, braaf zijn, anderen het woord laten… dit helpt ons integreren in de maatschappij rondom ons. Het leert ons waardevolle lessen over vriendelijkheid, dienstbaarheid en behulpzaamheid. En er is ook een keerzijde aan deze medaille: we leren tussen de lijnen door dat onze verlangens ondergeschikt zijn aan die van anderen, ze doen er niet toe. Sterker nog, in het slechtste geval: ze zijn iets om je voor te schamen.
Je leest het wel meer in onze blogs, we geloven dat emoties energie zijn en daadwerkelijk impulsen in ons lichaam tot stand brengen. Verlangen is net hetzelfde, het is niet slechts een mentale impuls of een voorbijgaande gedachte; het is een tastbare energie die zich manifesteert in ons lichaam. Verlangen is een fysieke sensatie die ons in beweging kan zetten. Wanneer we die energie ontkennen of onderdrukken, omdat we ons ervoor hebben leren schamen of schuldig voelen, verdwijnt ze niet gewoon. In plaats daarvan komt ze op ongezonde of indirecte manieren weer naar boven - de directe energie van ons verlangen komt er ‘zijwaarts’ uit.
Dit kan leiden tot manipulatief gedrag, destructief gedrag, wrok, passieve-agressiviteit of zelfs zelf-sabotage. De onderdrukking van verlangen doet het niet verdwijnen; het vervormt het, waardoor iets - wat een gezonde uitdrukking van individualiteit en behoefte had kunnen zijn - in iets schadelijks verandert.
In deze zin is egoïsme een vorm van zelfrespect en zelfliefde. Door het verlangen zelf toe te staan en onze behoeften en wensen op directe manieren te uiten, voorkomen we dat diezelfde verlangens minder constructieve vormen van uiting vinden.
Als we ons verlangen niet rechtstreeks mogen, kunnen en leren uitdrukken, zoeken we vaak naar omwegen om er toch voor te zorgen dat we krijgen wat we willen.
Manipulatie loert dan om de hoek.
Manipulatie
Die manipulatie kan veel vormen aannemen en voor alle duidelijkheid, iedereen doet het op de een of andere manier:
Iemand de 'silent treatment' geven zodat hij of zij in actie schiet om iets goed te maken.
Passief - agressieve dingen zoals: 'Het spijt me dat jij mijn opmerking verkeerd opgevat hebt'.
'Love Bombing': iemand met aandacht, vleierij en cadeautjes overspoelen zodat ze voor jou kiezen of afhankelijk worden
Een boek waarvan je wilt dat je partner het leest, schijnbaar nonchalant, maar wel op de juiste plek laten rondslingeren.
Een paar keer druk telefonerend langs het kantoor van je baas lopen.
...
Verleidelijk oogcontact blijven zoeken met iemand die je aantrekkelijk vindt in een café is een zachte en maatschappelijk aanvaarde vorm van manipulatie. Je kan kijken tot je ogen eruit vallen en wachten tot de ander initiatief neemt, of je kan gewoon op iemand afstappen en die persoon vertellen dat je hem of haar aantrekkelijk vindt.
De reden waarom we dit doen, is omdat als we ons verlangen duidelijk en rechtstreeks kenbaar maken, de kans op afwijzing reëel is. Dat risico zijn we vaak niet bereid te nemen. Als ons verlangen verdoken blijft, kunnen we er ook niet op afgewezen worden.
Er zijn namelijk 3 obstakels die ons in de weg staan en die ons informeren over ons vermeende risico op afwijzing.
3 obstakels
Status: Op basis van hoe jij jezelf ziet, en welke status je jezelf toeschrijft (of toegeschreven hebt gekregen), hoort het niet dat jij bepaalde verlangens hebt. Dit beeld dat je van jezelf hebt, zorgt ervoor dat je wel bij de ene, en niet bij de andere groep hoort. Een verlangen uitspreken dat niet in lijn is met je status, kan dus afwijzing tot gevolg hebben.
Niet praten over je verlangen om een promotie te maken, omdat je collega's dan denken dat je te ambitieus of egoïstisch bent.
Je verlangen niet uiten om een relatie te beginnen met iemand die een andere 'sociale status' heeft dan jou.
Je verlangen niet uiten om een bepaald niveau van luxe in jouw leven te hebben.
Identiteit: Op basis van hoe jij jezelf ziet (ik ben zo) en welke waarden jij hebt, kunnen bepaalde verlangens niet de jouwe zijn. Op basis van deze identiteit heb je ook relaties gebouwd met anderen. Verlangens uiten die niet in lijn zijn met die identiteit zou ervoor kunnen zorgen dat je afscheid moet nemen van relaties of afgewezen kan worden.
Niet kunnen toegeven aan je verlangen om gek doen, omdat jij een serieuze, betrouwbare persoon bent.
Niet kunnen toegeven aan je verlangen om kwaad te zijn, omdat jij een kalm en gebalanceerde persoon bent.
Het verlangen voor meer intimiteit in een relatie niet onder woorden brengen, want je bent een onafhankelijk persoon.
Eigenwaarde: Op basis van hoe belangrijk en uniek jij jezelf vindt als persoon, kan je bepaalde verlangens al dan niet uitdrukken. Ruimte geven aan een verlangen dat in strijd is met hoeveel ruimte je jezelf ziet innemen, kan reden zijn om afgewezen te worden door anderen (die meer recht hebben op die ruimte).
Geen uiting kunnen geven aan je verlangen om appreciatie voor wat je gerealiseerd hebt, omdat je vindt dat je de dingen nooit goed genoeg doet.
Geen uiting kunnen geven aan je verlangen om meer aandacht van iemand te krijgen omdat je vindt dat je te aanhankelijk bent.
In al deze gevallen verdwijnen onze verlangen dus niet. Ze lossen niet plots op. We activeren (onbewust) subtiele tactieken om toch gedaan te krijgen wat we willen. Meestal proberen we ervoor te zorgen dat iemand anders verantwoordelijk wordt voor ons verlangen. We zorgen ervoor dat het lijkt dat ons verlangen (om te krijgen wat we zelf eigenlijk wilden) bij de ander komt te liggen. Zodat we niet afgewezen kunnen worden.
Verlangen als kompas
Doordat we sensaties, gerelateerd aan verlangen, leerden te onderdrukken of te wantrouwen, raakten we ook een van de belangrijkste navigatie-instrumenten in ons leven kwijt. Verlangen brengt ons in beweging, het helpt ons te creëren, verbinden, en levendig te voelen. Verlangen toont ons waar we willen zijn, en waar we weg van willen. Maar we behandelen het alsof het iets is waar we boven moeten staan, alsof het iets gevaarlijks is.
Jack Morin verwoordde het perfect in zijn boek ‘The Erotic Mind’:
“When moral questions arise in the context of self-examination, you may be dismayed to discover that your early moral training was so fundamentally antierotic that it's of limited use to you now.”
Dit wil zeggen dat onze vroegste morele training vaak zo fundamenteel "anti-erotisch" iwas, dat het ons als volwassenen van beperkte nut is. De onderdrukking van onze opwinding over wat we echt willen, is dusdanig onder druk komen te staan dat we de neiging hebben om verlangen te beschouwen als iets waar we ons schuldig, beschaamd en verward over horen te voelen. Terwijl het in essentie iets natuurlijks en noodzakelijk voor onze menselijkheid is. Morin wijst erop dat deze strikte morele conditionering een obstakel kan worden in de volwassenheid wanneer we onszelf en onze verlangens eerlijk proberen te onderzoeken. Het resultaat is een disconnectie tussen onze geconditioneerde moraliteit en de realiteit van onze persoonlijke verlangens.
Terug naar een gezonde relatie met egoïsme
Dus, hoe krijg je weer contact met je eigen verlangens? Het begint met luisteren naar je lichaam zonder in paniek te raken. Het begint met de sensatie van verlangen terug te leren herkennen. En het begint te herkennen wanneer je deze onderdrukt omdat je angst voelt om belachelijk gemaakt te worden, afgewezen te worden of gezichtsverlies te lijden. Meer contact hebben met je verlangen (en dus gezond egoïstischer te zijn) geeft je meer mogelijkheid tot vrijheid.
Hier zijn een paar simpele manieren om dat te doen:
Meditatie: Sta dagelijks even stil bij wat je wilt. Misschien is het iets kleins, zoals een pauze of een gesprek. Of misschien is het iets groters, zoals een carrièreverandering. Wat het ook is, voel het, zonder oordeel.
Lichaamsbewustzijn: Let op je lichaam. Wil je lichaam naar iets toe bewegen of ergens van weg bewegen? Waar voel je je energie? Dit zijn signalen, kleine pijlen die wijzen naar wat je nodig hebt.
Grenzen stellen: Zeg “nee” wanneer dat nodig is en durf jezelf op de eerste plek te zetten. Dit is geen egoïsme - dit is overleven.
Impulsiviteit volgen: Zeg “ja” wanneer je lichaam de opwinding voelt van een verlangen en jouw veiligheid (en die van een ander) niet in het gedrang komt. Dit is geen egoïsme - dit is mogen nemen en ontvangen.
Creativiteit: Dit is verlangen in actie. Of je nu schrijft, schildert, of iets anders creëert, het gaat om het proces van jezelf volgen zonder oordeel.
In ons werk bij Padma leren we het lichaam terug voelen, om te voelen wie we zijn versus wie we geloven wie we zijn. Om subtiele signalen terug op te merken. Om te leren hoe het voelt om weg van of naar iets toe te bewegen. Om grenzen te leren stellen op basis van lichaamssensaties. Om expressie te leren geven aan wat er in ons leeft.
Om ons verlangen terug te vriend te maken.
Ook zin om terug meer contact te maken met je verlangen? Kijk dan zeker op onze kalender!
Kommentarer